Μαζί με τα αερόστατα στο Λεωνίδιο και τα κανάτια στην Κέρκυρα είναι τα τρία πιο γνωστά πασχαλινά έθιμα της Ελλάδας
Λίγη ιστορία. Πάσχα στην Χίο σημαίνει ρουκετοπόλεμος, ένα έθιμο που ξεκινά από παλιά την εποχή της τουρκοκρατίας και είναι ένας "πόλεμος" ανάμεσα σε δύο ενορίες του Βροντάδου, την ενορία του Αγίου Μάρκου και την ενορία της Παναγίας της Ερειθανής.
Απ' ότι λένε ξεκίνησε από τα παιδιά των δύο ενοριών που έπαιζαν πετροπόλεμο με σφεντόνες. Στην συνέχεια άρχισαν να εμπλέκονται και οι μεγαλύτεροι με αποτέλεσμα οι σφεντόνες να αντικατασταθούν απο τα κανονάκια.
Στην αρχή, το βράδυ της Ανάστασης, με τα κανονάκια που έφερναν οι ναυτικοί από πλοία που παροπλίζονταν, έριχναν κανονιές από την αυλή της μίας εκκλησίας στην άλλη, για να γιορτάσουν την Ανάσταση και με τον δυνατό κρότο τους προσπαθούσαν να σπάσουν τα τζάμια της "αντίπαλης" εκκλησίας, χρησιμοποιώντας όμως μόνο πυρίτιδα.
Αφού συνεχίστηκε για αρκετά χρόνια, την Ανάσταση του 1889 για αδιευκρίνιστους λόγους ο "πόλεμος" αυτός άρχισε να παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις με τους "αντιπάλους" να χαλάνε τις βοτσαλωτές αυλές των εκκλησιών για να γεμίσουν με βότσαλα τα κανονάκια και αποτέλεσμα να υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ατυχημάτων. Μετά από επέμβαση των Τούρκων, επειδή φοβήθηκαν για την χρησιμοποίηση των κανονιών σε πιθανή εξέγερση των κατοίκων, τα κανονάκια κατασχέθηκαν και μεταφέρθηκαν στο κάστρο.
Μετά από αυτό το περιστατικό οι ενορίτες των δύο εκκλησιών άρχισαν να σκέφτονται ένα νέο τρόπο για να συνεχίσουν τον "πόλεμο" με κάτι εντυπωσιακό αλλά που να μην τους το απαγορεύσουν οι Τούρκοι. Η λύση δόθηκε από τους ενορίτες του Αγίου Μάρκου και τον πυροτεχνουργό Κορακάκης που είχε το εργαστήριό του στην πόλη.
Τους έφτιαξε μερικές ρουκέτες τις οποίες μετέφεραν στο Βροντάδο. Συγχρόνως οι ίδιοι άφησαν να διαρρεύσει το μυστικό τους και στους ενορίτες της Παναγίας της Ερειθιανής ώστε να συνεχιστεί ο "πόλεμος". Με αυτόν τον τρόπο άρχισε η νέα περίοδος του ρουκετοπολέμου. Στην αρχή έπαιρναν τις ρουκέτες από τον Κορακάκη, αλλά γύρω στο 1900 έμαθαν να τις κατασκευάζουν μόνοι τους. Στην αρχή η ρίψη των ρουκετών γινόταν από τις σκεπές των εκκλησιών αλλά μετά από μερικά ατυχή περιστατικά, η ρίψη συνεχίστηκε έως σήμερα από τα χωράφια γύρω από τις εκκλησίες.
Ο στόχος για τους Παναγούσους (ενορίτες της Παναγιάς της Ερειθιανής) είναι ο τρούλος (κουμπές) και το Λιονταράκι του Αγίου Μάρκου (είναι το έμβλημα του Αγίου Μάρκου στην αγιογραφία πάνω από την κεντρική πύλη του ναού) και στόχος των Αγιομαρκούσων (ενορίτες του Αγίου Μάρκου) είναι το ρολόϊ της Παναγιάς της Ερειθιανής.
Με εξαίρεση τα χρόνια της γερμανικής κατοχής που για οικονομικούς λόγους κινδύνεψε να σταματήσει και τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας, λόγω απαγόρευσης το έθιμο συνεχίζετε μέχρι σήμερα συγκεντρώνοντας πολλούς επισκέπτες λόγω της μοναδικότητάς του και του φαντασμαγορικού θεάματος.
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΡΟΥΚΕΤΟΠΟΛΕΜΟΥ
Η προετοιμασία. Η όλη διαδικασία ξεκινά από τα μέσα του Καλοκαιριού με τον σχηματισμό των ομάδων -παρέες- που θα ασχοληθούν με την κατασκευή των ρουκετών. Κάθε ομάδα χρησιμοποιεί το δικό της όνομα όπως Ικαρος, Δαίδαλος, Αχέπα, Κόμπρα κ.ά και αποτελείται από τρία έως πέντε άτομα, κυρίως νεαράς ηλικίας.
Μεγάλο Σάββατο. Μετά τις απαραίτητες προετοιμασίες όλη την περίοδο όταν έρθει το Μεγάλο Σάββατο οι ομάδες είναι σε εγρήγορση για τις τελευταίες ετοιμασίες. Μια βόλτα του επισκέπτη στην περιοχή είναι αρκετή για να νοιώσει τι είναι για τους Βρονταδούσους ο ρουκετοπόλεμος. Εχουν στηθεί οι βάσεις εκτόξευσης των ρουκετών και γίνονται δοκιμαστικές "βολές" για την ακρίβεια του στόχου. Παράλληλα έχουμε και τα πειράγματα μεταξύ των αντιπάλων ομάδων με αρκετό χιούμορ αλλά και προκλήσεις.
Παλιότερα στην ενορία του Αγίου Μάρκου, το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου πραγματοποιούταν παρέλαση των Αγιομαρκούσων ρουκετατζήδων με τις ρουκέτες στον ώμο, σε όλες τις γειτονιές της ενορίας. Μπροστά πήγαινε ο "μπροστάρης" καβάλα σε άλογο κρατώντας την ελληνική σημαία. Επικρατούσε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα, κάτι σας γύρος του θριάμβου.
Αυτό το κομμάτι του εθίμου αναβίωσε από το 2002. Τώρα όμως λαμβάνουν μέρος οι ρουκετατζήδες και των δύο ενοριών, ξεκινώντας το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου από το δημαρχείο με ανταλλαγή πειραγμάτων, φτάνουν στις ενορίες τους και παίρνουν θέση μάχης γι' αυτό που θα επακολουθήσει.
Ανάσταση. Με το προειδοποιητικό σφύριγμα μιας κόρνας ξεκινουν οι "εχθροπραξίες" αργά το βράδυ με συνεχώς αυξανόμενη ένταση. Οταν χτυπήσουν οι καμπάνες για την Θεία Λειτουργία της Ανάστασης, σταματούν τις "εχθροπραξίες" για να μπορέσουν να πάνε οι πιστοί στις εκκλησίες.
Με το άκουσμα του "Χριστός Ανέστη" έχουμε το αποκορύφωμα της "μάχης". Εκατοντάδες ρουκέτες εκτοξεύονται από τις αντίπαλες πλευρές προσφέροντας ένα θέαμα μοναδικό, φανταστικό και εντυπωσιακό. Ο ουρανός γεμίζει από τις φωτεινές τροχιές των ρουκετών, κάνοντας την νύχτα μέρα. Δεν λείπουν βέβαια και οι φωνές και οι πανηγυρισμοί γαι τις όποιες επιτυχίες ώστε να συμπληρωθεί πλήρως το όλο σκηνικό.
Κυριακή του Πάσχα. Με τον ερχομό της Κυριακής του Πάσχα οι ρουκετατζήδες ελέγχουν τις απώλειές τους κάνοντας αυτοψία ο ένας στην ενορία του άλλου. Η συνάντηση των αντιπάλων ομάδων προσφέρει έντονα πειράγματα για το ποιος είναι ο νικητής, χωρίς όμως να υπάρχει σίγουρη απάντηση και χωρίς να έχει και τόση σημασία, αφού στον "πόλεμο" αυτό δεν υπάρχουν χαμένοι. Ακολουθεί η "συμφιλίωση" των αντιπάλων δίνοντας τα χέρια και κλείνετε το νέο ραντεβού για την επόμενη χρονιά με θριαμβευτή την αγάπη και την φιλία.
ΟΙ ΑΙΩΝΙΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ
Αγιος Μάρκος
Ο ναός του Αγίου Μάρκου χτίστηκε το 16ο αιώνα χωρίς όμως να είναι γνωστό το ακριβές σημείο. Στην αρχή είχε ένα κλίτος και γύρω στο 1783 χτίστηκε το δεύτερο κλίτος. Στην διάρκεια της μεγάλης σφαγής της Χίου το 1822 πυρπολύθηκε από τους Τούρκους και ξαναχτίστηκε το 1845. Στον κατεστεπτικό σεισμό της Χίου το 1881, ο ναός καταστράφηκε ολοσχερώς.
Το 1885 ξεκίνησε η ανοικοδόμησή του, ο οποίος μετά την ολοκλήρωσή του το 1889 έγινε τρίκλιτος. Το 1949 έπαθε σημαντικές ζημιές ο τρούλος που φτιάχτηκε από την αρχή. Μέχρι την δεκαετία του '50 υπήρχε ξύλινο τέμπλο το οποίο αντικαταστάθηκε με μαρμάρινο που είναι έως σήμερα.
Παναγία Ερειθιανή
Η Παναγία η Ερειθιανή πήρε το όνομά της από την περιοχή που βρίσκεται ο Βροντάδος ο οποίος ονομαζόταν Ερύθαι. Είναι από τους παλαιότερους προσεισμικούς ναούς της Χίου, χωρίς να είναι γνωστό πότε ακριβώς χτίστηκε ο πρώτος ναός. Οταν οι Γενοβέζοι κατέλαβαν την Χίο οικειοποιήθηκαν πολλές από τις εκκλησίες του νησιού, μεταξύ των αυτών και την Παναγία την Ερειθιανή, αλλά το 1660 μετά από προσπάθειες του μητροπολίτη Χίου Ιγνάτιου Νεοχώρη κατορθώθηκε να παραδοθούν στους Χιώτες οι ορθόδοξοι ναοί που κατείχαν οι Φράγκοι.
Η Παναγία η Ερειθιανή είχε γίνει για ένα διάστημα μοναστήρι, πριν από το 1821, το οποίο φιλοξενούσε αρρώστους και αστέγους της περιοχής. Στη μεγάλη σφαγή της Χίου το 1822 ο ναός πυρπολήθηκε και αρκετοί από αυτούς που γλύτωσαν κατέφυγαν στη Σύρο, την Πελοπόννησο και αλλού, οι οποίοι άρχισαν να επιστρέφουν μετά το 1830.
Μετά την επιστροφή τους οι ενορίτες άρχισαν την ανέγερση του ναού η οποία ολοκληρώθηκε το 1840. Ο ρυθμός του ναού είναι ένα μίγμα Βασιλικής και Γοτθικού με βοτσαλωτή αυλή η οποία ολοκληρώθηκε το 1892. Το χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό στοιχείο των βοτσαλωτών αυλών το συναντάμε στο Βροντάδο και στον Κάμπο της Χίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου